DMCA.com Protection Status
top of page

LỄ HỘI Ở Làng Gốm Cổ Kim Lan Hà Nội | NGUYỄN NGỌC PHÓNG

Ảnh của tác giả: Nguyễn Ngọc PhóngNguyễn Ngọc Phóng

Lễ hội làng gốm Kim Lan Hà Nội
Lễ hội làng gốm Kim Lan Hà Nội


 Theo báo cáo năm 1938 của các chức sắc làng Kim Lan, những ngày tế lễ hằng năm, là ngày 10 tháng Giêng, ngày 10 tháng 2, ngày 10 tháng 3, ngày 5 tháng 7, ngày 16 tháng 7, ngày 10 tháng 8, ngày 10 tháng 11, ngày 30 tháng 11. Duy ngày 10 tháng 2, ngày 16 tháng 7, theo sự tích vị thánh miếu Bản, còn vị thánh miếu Cả, miếu Thượng, miếu Triền, không nhớ ngày sinh, ngày hóa. Những ngày tế lễ theo thời tiết là ngày 10 tháng 3, ngày 5 tháng 7, ngày 10 tháng 8, ngày 20 tháng 11, ngày 30 tháng 11.


Video Lễ Hội Làng Gốm Kim Lan

Ngày 10 tháng Giêng tế kỳ phúc, đồng thời cũng là ngày hội của làng; ngày 10 tháng 4 tế kỳ an. Hội làng Kim Lan khai hội vào sớm ngày mùng 10 và kết thúc vào ngày 15 tháng Giêng. Chuẩn bị cho ngày hội, ngay từ 20 ngày trước đó, các chàng trai trong phường Vật ngày đêm luyện tập ôn lại các miếng; ngày mùng 8 các thành viên trong phường Trống, phường Bát âm luyện các bản nhạc, điệu trống.


Ngay từ sáng sớm ngày mùng 10 tháng Giêng, các giáp đăng cai tại các miếu đã lễ yết cáo. Sau đó, sắp xếp đội hình rước thần về đình hội tế. Đoàn miếu Cả thờ Cao Biền có voi to sơn đen; miếu Thượng thờ Trạc Linh có ngựa trắng; miếu Chiên thờ Chử Việt có ngựa xám đi đầu đoàn rước. Miếu Bản thờ đức Thành hoàng bản thổ Nguyễn Thạch Việt ở gần đình hơn, nếu đến trước thì phải đứng đợi tại sân đình, để khi đoàn rước của Cao Biền và hai bề tôi vào đình rồi thì kiệu của Nguyễn Thạch Việt mới vào sau.

 


Hội Làng Kim Lan
Hội Làng Kim Lan

 I. Rước văn


Khoảng 9 giờ sáng ngày mùng 10 tháng Giêng có lễ rước văn. Kiệu long đình xuất phát từ đình đến nhà ông Tiên chỉ, trên có đặt bát hương của đình, do 4 trai đinh khiêng. Những người này đội khăn lượt, mặc áo the, thắt lưng nhiễu điều bỏ múi ra cạnh sườn. Hộ tống kiệu là một số quan viên và bô lão. Tại nhà cụ Tiên chỉ, các bản văn tế đã được viết sẵn. Sau khi đặt lễ vật lên ban thờ tổ, cụ Tiên chỉ khấn vái xong thì mới rước văn từ ban thờ ra đặt tại kiệu long đình, trước bát hương của Thành hoàng bản thổ. Cụ Tiên chỉ trong trang phục áo thụng xanh, đội mũ cánh chuồn và đi hia trịnh trọng đi phía sau đưa kiệu về tận đình.


Rước nước - Hội làng gốm Kim Lan
Rước nước - Hội làng gốm Kim Lan

Tiên chỉ là người có quyền lực và uy tín được dân làng kính trọng. Mỗi khi Hội đồng kỳ mục có việc quan trọng trước khi thực hiện đều phải hỏi ý kiến. Trong các ngày hội của làng, cụ đảm nhiệm việc tả văn là việc trọng đại và thiêng liêng. Các cụ Tiên chỉ của làng Kim Lan trước đây có: Cụ Lý Úc, cụ Chánh Nhuận, cụ Phó Lãng, cụ Cựu Giữa, cụ Lý Tư, cụ Cửu Quýnh. Có nhà có hai người kế tiếp như cụ Lý Văn và con là ông Phó Đôn thay nhau viết văn tế. Khi đoàn rước văn về đến đình thì các quan viên tế. Dự tế có 53 người kể cả chức sắc, phẩm hàm cùng lý dịch tân cựu và xã cựu.


Ngày hôm trước, những người dự tế phải tắm gội sạch sẽ. Tế một tuần hương, xong mới rước xuống Cầu Vật. Đi đầu đội hình là hai ông tuần, quần trắng áo trắng, thắt lưng nhiễu điều, rúc tù và mở đường; tiếp sau là 10 ông vác chấp kích; 10 ông vác cờ rồi đến phường Trống, kiệu long đình, phường Bát âm, các quan viên và các phụ lão. Đoàn rước đến Cầu Vật thì đặt bát hương lên bệ thờ. Sau đó, các quan viên tế. Tế đến 10 giờ là xong. Phụ họa cho việc tế là phường Trống và phường Bát âm. Sau đó, dưới sự chỉ huy của thứ hiệu, phường Bát âm cử nhạc xếp chữ “Tài tử giai nhân”, phường Trống vừa đánh trống vừa xếp chữ “Thiên hạ thái bình”.


Bốn bản văn tế còn lại đặt tại Cầu Vật trong 5 ngày, mỗi ngày một tuần tế. Sau mỗi tuần tế, lại hóa (đốt) một bản văn. Nội dung văn tế gồm các mỹ tự vua ban cho thần trong các lần phong sắc, khi vua đăng quang, hoặc mừng vua tứ tuần đại khánh hoặc ngủ tuần đại khánh. Ngoài ra, văn tế còn có lời cầu nguyện tới thần linh phù hộ cho dân xã được bình an, nhân khang vật phụ.


 II. Lễ thụ nhờn


Khoảng 3 giờ chiều, trước sự chứng kiến của đông đảo nhân dân, các chức dịch tiến hành lễ “thụ nhờn” tựa như lễ hạ điền hay lễ xuống đồng ở các làng khác. Hai người được cử thực hiện nghi lễ xuống đồng phải là người khoẻ mạnh, có phẩm hạnh, gia đình song toàn. Khi hành lễ, hai người đội khăn đỏ, đóng khố đỏ. Trong tiếng nhạc, tiếng trống trầm bổng, hai người làm các động tác giơ tay, cúi xuống nhịp nhàng, thỉnh thoảng lại vờn nhau, tay xoa xuống đất, giống như người đang đập đất (đạp đất). Sau 3 keo “thụ nhờn” kết thúc, mỗi người được làng biếu 3 quả cau, 1 phẩm oản và 1 vuông lụa đỏ.


III. Các trò Hội vật


Vào buổi sáng các ngày 11, 12, 13, 14 làng tổ chức thì vật, các đô từ các huyện Văn Giang, Gia Lâm ở bờ Bắc, các đô ở huyện Thanh Trì ở bờ Nam sông Hồng về đây đua tài. Người cầm châu cho hội vật là các quan viên chức sắc, thuộc luật chơi, khi đối phương bị ngửa bụng là hồi trống. Lệ làng quy định “trong 5 ngoài 4”. Khi đô vào giật giải, định chiếm giải nào thì vào “vuốt giải” đó. Phải đấu 5 keo thì được giải. Nhưng khi vật đến keo thứ 2, người đã “vuốt giải” bị thua, người thắng chỉ cần vật 3 keo nữa là được giải. Trước đây, giải vật là 2 bao thuốc lá, 20 đồng và mấy quả cau. Từ năm 1936-1939, cụ Hàn Quýnh chi tiền cho giải vật. Đánh gậy Sau năm 1945, cụ Xã Thơ đi dự hội làng Trung Quan vào ngày mùng 10 tháng 2 học được môn đánh gậy rồi về truyền cho một số người ở làng như ông Quý, ông Hiến, ông Chính.


Bắt Vịt - Hội Làng Gốm Kim Lan





Lễ hội làng gốm Kim Lan Hà Nội





 Theo báo cáo năm 1938 của các chức sắc làng Kim Lan, những ngày tế lễ hằng năm, là ngày 10 tháng Giêng, ngày 10 tháng 2, ngày 10 tháng 3, ngày 5 tháng 7, ngày 16 tháng 7, ngày 10 tháng 8, ngày 10 tháng 11, ngày 30 tháng 11. Duy ngày 10 tháng 2, ngày 16 tháng 7, theo sự tích vị thánh miếu Bản, còn vị thánh miếu Cả, miếu Thượng, miếu Triền, không nhớ ngày sinh, ngày hóa. Những ngày tế lễ theo thời tiết là ngày 10 tháng 3, ngày 5 tháng 7, ngày 10 tháng 8, ngày 20 tháng 11, ngày 30 tháng 11.



 Ngày 10 tháng Giêng tế kỳ phúc, đồng thời cũng là ngày hội của làng; ngày 10 tháng 4 tế kỳ an. Hội làng Kim Lan khai hội vào sớm ngày mùng 10 và kết thúc vào ngày 15 tháng Giêng. Chuẩn bị cho ngày hội, ngay từ 20 ngày trước đó, các chàng trai trong phường Vật ngày đêm luyện tập ôn lại các miếng; ngày mùng 8 các thành viên trong phường Trống, phường Bát âm luyện các bản nhạc, điệu trống.



Ngay từ sáng sớm ngày mùng 10 tháng Giêng, các giáp đăng cai tại các miếu đã lễ yết cáo. Sau đó, sắp xếp đội hình rước thần về đình hội tế. Đoàn miếu Cả thờ Cao Biền có voi to sơn đen; miếu Thượng thờ Trạc Linh có ngựa trắng; miếu Chiên thờ Chử Việt có ngựa xám đi đầu đoàn rước. Miếu Bản thờ đức Thành hoàng bản thổ Nguyễn Thạch Việt ở gần đình hơn, nếu đến trước thì phải đứng đợi tại sân đình, để khi đoàn rước của Cao Biền và hai bề tôi vào đình rồi thì kiệu của Nguyễn Thạch Việt mới vào sau.

 







Hội Làng Kim Lan



 I. Rước văn



 Khoảng 9 giờ sáng ngày mùng 10 tháng Giêng có lễ rước văn. Kiệu long đình xuất phát từ đình đến nhà ông Tiên chỉ, trên có đặt bát hương của đình, do 4 trai đinh khiêng. Những người này đội khăn lượt, mặc áo the, thắt lưng nhiễu điều bỏ múi ra cạnh sườn. Hộ tống kiệu là một số quan viên và bô lão. Tại nhà cụ Tiên chỉ, các bản văn tế đã được viết sẵn. Sau khi đặt lễ vật lên ban thờ tổ, cụ Tiên chỉ khấn vái xong thì mới rước văn từ ban thờ ra đặt tại kiệu long đình, trước bát hương của Thành hoàng bản thổ. Cụ Tiên chỉ trong trang phục áo thụng xanh, đội mũ cánh chuồn và đi hia trịnh trọng đi phía sau đưa kiệu về tận đình.







Rước nước - Hội làng gốm Kim Lan



Tiên chỉ là người có quyền lực và uy tín được dân làng kính trọng. Mỗi khi Hội đồng kỳ mục có việc quan trọng trước khi thực hiện đều phải hỏi ý kiến. Trong các ngày hội của làng, cụ đảm nhiệm việc tả văn là việc trọng đại và thiêng liêng. Các cụ Tiên chỉ của làng Kim Lan trước đây có: Cụ Lý Úc, cụ Chánh Nhuận, cụ Phó Lãng, cụ Cựu Giữa, cụ Lý Tư, cụ Cửu Quýnh. Có nhà có hai người kế tiếp như cụ Lý Văn và con là ông Phó Đôn thay nhau viết văn tế. Khi đoàn rước văn về đến đình thì các quan viên tế. Dự tế có 53 người kể cả chức sắc, phẩm hàm cùng lý dịch tân cựu và xã cựu. 



Ngày hôm trước, những người dự tế phải tắm gội sạch sẽ. Tế một tuần hương, xong mới rước xuống Cầu Vật. Đi đầu đội hình là hai ông tuần, quần trắng áo trắng, thắt lưng nhiễu điều, rúc tù và mở đường; tiếp sau là 10 ông vác chấp kích; 10 ông vác cờ rồi đến phường Trống, kiệu long đình, phường Bát âm, các quan viên và các phụ lão. Đoàn rước đến Cầu Vật thì đặt bát hương lên bệ thờ. Sau đó, các quan viên tế. Tế đến 10 giờ là xong. Phụ họa cho việc tế là phường Trống và phường Bát âm. Sau đó, dưới sự chỉ huy của thứ hiệu, phường Bát âm cử nhạc xếp chữ “Tài tử giai nhân”, phường Trống vừa đánh trống vừa xếp chữ “Thiên hạ thái bình”.



Bốn bản văn tế còn lại đặt tại Cầu Vật trong 5 ngày, mỗi ngày một tuần tế. Sau mỗi tuần tế, lại hóa (đốt) một bản văn. Nội dung văn tế gồm các mỹ tự vua ban cho thần trong các lần phong sắc, khi vua đăng quang, hoặc mừng vua tứ tuần đại khánh hoặc ngủ tuần đại khánh. Ngoài ra, văn tế còn có lời cầu nguyện tới thần linh phù hộ cho dân xã được bình an, nhân khang vật phụ.



 II. Lễ thụ nhờn Khoảng 3 giờ chiều, trước sự chứng kiến của đông đảo nhân dân, các chức dịch tiến hành lễ “thụ nhờn” tựa như lễ hạ điền hay lễ xuống đồng ở các làng khác. Hai người được cử thực hiện nghi lễ xuống đồng phải là người khoẻ mạnh, có phẩm hạnh, gia đình song toàn. Khi hành lễ, hai người đội khăn đỏ, đóng khố đỏ. Trong tiếng nhạc, tiếng trống trầm bổng, hai người làm các động tác giơ tay, cúi xuống nhịp nhàng, thỉnh thoảng lại vờn nhau, tay xoa xuống đất, giống như người đang đập đất (đạp đất). Sau 3 keo “thụ nhờn” kết thúc, mỗi người được làng biếu 3 quả cau, 1 phẩm oản và 1 vuông lụa đỏ.



III. Các trò Hội vật 



Vào buổi sáng các ngày 11, 12, 13, 14 làng tổ chức thì vật, các đô từ các huyện Văn Giang, Gia Lâm ở bờ Bắc, các đô ở huyện Thanh Trì ở bờ Nam sông Hồng về đây đua tài. Người cầm châu cho hội vật là các quan viên chức sắc, thuộc luật chơi, khi đối phương bị ngửa bụng là hồi trống. Lệ làng quy định “trong 5 ngoài 4”. Khi đô vào giật giải, định chiếm giải nào thì vào “vuốt giải” đó. Phải đấu 5 keo thì được giải. Nhưng khi vật đến keo thứ 2, người đã “vuốt giải” bị thua, người thắng chỉ cần vật 3 keo nữa là được giải. Trước đây, giải vật là 2 bao thuốc lá, 20 đồng và mấy quả cau. Từ năm 1936-1939, cụ Hàn Quýnh chi tiền cho giải vật. Đánh gậy Sau năm 1945, cụ Xã Thơ đi dự hội làng Trung Quan vào ngày mùng 10 tháng 2 học được môn đánh gậy rồi về truyền cho một số người ở làng như ông Quý, ông Hiến, ông Chính.







Bắt Vịt - Hội Làng Gốm Kim Lan



 Đánh gậy có nhiều, bài, dễ cuốn hút người học, nhưng phải dụng công và có thời gian nên môn thi đánh gậy chỉ được vài năm thì thôi. Thi bơi thuyền Dùng hai thuyền nan đánh cá mòi, dài 8 thước mượn trong dân. Mỗi thuyền 3 người, 1 người cầm lái, 2 người bơi. Khi nghe lệnh 1,2,3 thì bơi 2-3 vòng trên cái ao trước cửa chùa. Thuyền nào đến trước là thắng. Thi bơi thuyền cũng chỉ diễn ra một lần năm 1943. Ngày ấy, làng có cụ Trương Văn Nhiêu cầm lái, lần nào bơi cũng thắng. Giải thưởng cuộc thi bơi chỉ là một bao thuốc lá, một cái khăn mặt. Cụ Nhiêu được thưởng 1 bao thuốc lá, chia cho anh em không đủ, phải đi mua thêm. Hát chèo tuồng Buổi tối các ngày hội đều có biểu diễn các tích tuồng chèo cổ, do phường chèo của làng biểu diễn. Các tiết mục có: Tiết Đinh Sơn, Tiết Đinh Quý, Phàn Lê Hoa, Chinh Đông Chinh Tây, Đổng Trác hí Điêu Thuyền. Những đêm biểu diễn có đội tuồng Chử Xá (nay thuộc xã Văn Đức) đến góp vui. Vở diễn của phường chèo quanh quẩn chỉ có vậy, nhưng lạ thay, vào các đêm hội, người làng Kim Lan và các làng bên đến xem vẫn chật cả sân đình.
Bắt Vịt - Hội Làng Gốm Kim Lan

Đánh gậy có nhiều, bài, dễ cuốn hút người học, nhưng phải dụng công và có thời gian nên môn thi đánh gậy chỉ được vài năm thì thôi. Thi bơi thuyền Dùng hai thuyền nan đánh cá mòi, dài 8 thước mượn trong dân. Mỗi thuyền 3 người, 1 người cầm lái, 2 người bơi. Khi nghe lệnh 1,2,3 thì bơi 2-3 vòng trên cái ao trước cửa chùa. Thuyền nào đến trước là thắng. Thi bơi thuyền cũng chỉ diễn ra một lần năm 1943. Ngày ấy, làng có cụ Trương Văn Nhiêu cầm lái, lần nào bơi cũng thắng. Giải thưởng cuộc thi bơi chỉ là một bao thuốc lá, một cái khăn mặt. Cụ Nhiêu được thưởng 1 bao thuốc lá, chia cho anh em không đủ, phải đi mua thêm. Hát chèo tuồng Buổi tối các ngày hội đều có biểu diễn các tích tuồng chèo cổ, do phường chèo của làng biểu diễn. Các tiết mục có: Tiết Đinh Sơn, Tiết Đinh Quý, Phàn Lê Hoa, Chinh Đông Chinh Tây, Đổng Trác hí Điêu Thuyền. Những đêm biểu diễn có đội tuồng Chử Xá (nay thuộc xã Văn Đức) đến góp vui. Vở diễn của phường chèo quanh quẩn chỉ có vậy, nhưng lạ thay, vào các đêm hội, người làng Kim Lan và các làng bên đến xem vẫn chật cả sân đình.

587 lượt xem0 bình luận

Bài đăng liên quan

Xem tất cả

Comentarios

Obtuvo 0 de 5 estrellas.
Aún no hay calificaciones

Agrega una calificación

Làm việc: 08h:00 - 21:00 T2 - CN

  • zalo
  • Facebook
  • YouTube
  • TikTok
  • Instagram
  • Pinterest

Địa chỉ: Số 05,Ngõ 169, Kim Lan, Gia Lâm, Hà Nội

Hotline: Ms Huong 0962.334.368 (Zalo)

Mr Phong 0977.373.386 (Whatsapp)

KINH ĐÔ GỐM SỨ GIA DỤNG

logo-gốm-sứ-kim-lan-hà-nội
English
Tiếng Việt
đánh giá trung bình là 3 /5, dựa trên 150 bình chọn
bottom of page