Tuyệt Tác Chậu Gốm Bát Tràng Men Rạn Dáng Ly: Sự Giao Thoa Giữa Cổ Điển Và Đương Đại
- Nguyễn Ngọc Phóng
- 28 thg 11
- 6 phút đọc
Trong dòng chảy hối hả của cuộc sống hiện đại, xu hướng tìm về những giá trị hoài cổ, những nét đẹp trầm mặc của thời gian đang trở thành một thú chơi tao nhã của giới thượng lưu. Nổi bật trong số đó là sự lên ngôi của gốm sứ thủ công truyền thống. Và khi nhắc đến đỉnh cao của nghệ thuật gốm sứ Việt, không thể không nhắc đến Chậu gốm Bát Tràng men rạn dáng ly – một kiệt tác hội tụ đầy đủ "Tinh hoa – Cốt cách – Thần thái" của làng nghề ngàn năm tuổi, trở thành "ngai vàng" hoàn hảo nhất cho những nhành Lan Hồ Điệp khoe sắc.
Bài viết này sẽ đưa bạn đi sâu vào khám phá vẻ đẹp độc bản của dòng men rạn huyền thoại và lý giải sức hút mãnh liệt của dáng chậu ly trong nghệ thuật bài trí không gian.
1. Men Rạn Bát Tràng: Huyền Thoại Từ Lửa Và Đất
Bí mật của những vết nứt thời gian
Không bóng bẩy như men trơn, không rực rỡ như men màu, men rạn (Crackle Glaze) sở hữu một vẻ đẹp gai góc, trầm mặc và đầy bí ẩn. Đây là dòng men độc quyền chỉ có tại làng gốm Bát Tràng, xuất hiện từ thế kỷ 16 và được phục chế thành công bởi các nghệ nhân đương đại.
Về bản chất, men rạn được tạo thành nhờ sự chênh lệch về hệ số giãn nở nhiệt giữa xương gốm và lớp men phủ bên ngoài. Khi nung ở nhiệt độ cao (trên 1200 độ C) và để nguội đột ngột, lớp men bề mặt sẽ co lại nhanh hơn phần cốt gốm bên trong, tạo ra những vết nứt chạy dọc ngang tự nhiên. Điều kỳ diệu là những vết rạn này tạo thành các hình tam giác, tứ giác, ngũ giác... không theo bất cứ quy luật nào, khiến mỗi chiếc chậu ra lò đều là một phiên bản độc bản (unique), không có chiếc thứ hai giống hệt.
Kỹ thuật "đánh mực" đỉnh cao
Để những vết rạn trở nên rõ nét và có chiều sâu, nghệ nhân Bát Tràng sử dụng kỹ thuật "đánh mực" hoặc bôi thuốc tím. Mực tàu sẽ thấm sâu vào các khe nứt, làm nổi bật lên những đường vân rạn đen hoặc nâu trên nền men trắng ngà hoặc xám nhạt. Quy trình này đòi hỏi sự kiên nhẫn và đôi bàn tay khéo léo để đảm bảo mực thấm đều, tạo nên vẻ đẹp "cổ kính" như những món đồ cổ nghìn năm vừa được khai quật. Chính yếu tố này làm cho chậu men rạn mang đậm tính phong thủy, tượng trưng cho sự vững chãi, trải nghiệm và trường tồn.
2. Dáng Ly (Chalice Shape): Sự Tôn Vinh Tuyệt Đối Cho Các Loài Hoa
Thiết kế "Thắt đáy lưng ong" đầy nghệ thuật
Nếu men rạn là "phần hồn" thì dáng ly chính là "phần xác" tạo nên sự thanh thoát cho tác phẩm. Chậu dáng ly được lấy cảm hứng từ những chiếc cúp vinh quang hay những chiếc ly rượu mừng chiến thắng trong văn hóa phương Tây, kết hợp với nét mềm mại của gốm sứ Á Đông.
Đặc trưng của dáng này là phần chân đế cao vững chãi, phần thân thắt nhẹ ở eo và loe rộng dần lên phía miệng. Thiết kế này không chỉ giúp chậu trông cao ráo, thanh thoát mà còn giúp đánh lừa thị giác, khiến chậu hoa trông nhẹ nhàng hơn, không bị cục mịch hay nặng nề như các mẫu chậu tròn thấp hay chậu vuông truyền thống.
Giải pháp hoàn hảo cho Lan Hồ Điệp
Tại sao chậu dáng ly lại là "cặp bài trùng" với Lan Hồ Điệp? Lan Hồ Điệp là loài hoa có vòi hoa dài, độ rủ mềm mại và tán lá xòe rộng sát gốc.
Về tỷ lệ: Chiều cao của chậu dáng ly giúp nâng tầm vòi hoa, đưa vẻ đẹp của bông hoa lên vừa tầm mắt người thưởng lãm.
Về thẩm mỹ: Phần miệng loe rộng giúp dễ dàng cắm các bầu cây lan (cốc 3.5), tạo độ thoáng cho rễ cây hô hấp. Đồng thời, dáng chậu cao giúp những cành lan rủ xuống một cách tự nhiên mà không bị chạm đất, phô diễn trọn vẹn vẻ kiêu sa, đài các.
3. Tại Sao Nên Chọn Chậu Gốm Bát Tràng Men Rạn Dáng Ly Cho Không Gian Sống?
Nâng tầm đẳng cấp không gian (Luxury & Indochine Style)
Sự kết hợp giữa chất men rạn cổ điển và dáng ly sang trọng biến sản phẩm này thành món đồ trang trí nội thất đắt giá.
Trong không gian hiện đại, chậu men rạn tạo nên điểm nhấn tương phản thú vị, giảm bớt sự lạnh lẽo của bê tông, kính và kim loại.
Trong không gian kiến trúc Đông Dương (Indochine) hoặc không gian thờ tự, phòng khách gỗ, chậu men rạn như "cá gặp nước", hòa quyện hoàn hảo vào tổng thể, tạo nên sự uy nghiêm, quyền quý.
Ý nghĩa phong thủy và tài lộc
Theo quan niệm phong thủy, gốm sứ thuộc hành Thổ, tượng trưng cho sự ổn định, nuôi dưỡng. Màu men rạn thường có tông màu sáng (trắng ngà, xám) thuộc hành Kim hoặc pha chút xanh nhạt. Sự kết hợp Thổ sinh Kim mang lại vượng khí cho gia chủ.
Hơn nữa, dáng ly vươn cao, miệng loe tượng trưng cho việc thu hút tài lộc, đón nhận sinh khí từ đất trời. Trưng bày một chậu lan hồ điệp vàng (Hoàng Hậu) hoặc đỏ trên chiếc chậu men rạn dáng ly vào dịp Tết không chỉ làm đẹp ngôi nhà mà còn là lời cầu chúc cho một năm mới thăng tiến, vinh hiển và "vạn sự như ý".
Độ bền vĩnh cửu – Giá trị vượt thời gian
Khác với các loại chậu xi măng, nhựa hay gốm nung nhiệt độ thấp, gốm sứ Bát Tràng được nung ở nhiệt độ 1200 - 1300 độ C. Quá trình này giúp loại bỏ hoàn toàn chì và các tạp chất độc hại, đảm bảo an toàn tuyệt đối cho người sử dụng và cây trồng. Xương gốm kết khối chặt chẽ giúp chậu có khả năng chịu lực tốt, không bị thấm nước ngược ra ngoài làm ố sàn nhà, không bị rêu mốc hay phai màu theo thời gian. Thậm chí, càng dùng lâu, lớp men rạn càng trở nên bóng đẹp và có hồn hơn. Đây thực sự là một khoản đầu tư "một lần dùng cả đời".
4. Ứng Dụng Đa Dạng Của Chậu Men Rạn Dáng Ly
Không chỉ gói gọn trong việc trồng Lan Hồ Điệp, chậu gốm men rạn dáng ly còn có tính ứng dụng rất cao:
Cắm hoa tươi/hoa lụa: Với chiều cao lý tưởng, chậu rất hợp để cắm các loại hoa thân dài như Tuyết Mai, Đào Đông, Tầm Xuân hay hoa Ly, hoa Loa Kèn.
Trồng cây cảnh decor: Các loại cây nội thất như Kim Tiền, Lưỡi Hổ, Trầu Bà Nam Mỹ khi trồng vào chậu dáng ly đều trở nên sang trọng hơn hẳn.
Quà tặng doanh nghiệp: Đây là món quà biếu sếp, đối tác vô cùng ý nghĩa trong các dịp tân gia, khai trương hay lễ Tết, thể hiện sự tinh tế và am hiểu văn hóa của người tặng.
5. Kết Luận
Chậu gốm Bát Tràng men rạn dáng ly không đơn thuần là một vật dụng để trồng cây, mà là một tác phẩm nghệ thuật chứa đựng tâm huyết của các nghệ nhân làng nghề. Nó kể câu chuyện về văn hóa, về sự giao thoa giữa quá khứ và hiện tại. Sở hữu một chiếc chậu men rạn dáng ly chính là cách bạn khẳng định gu thẩm mỹ tinh tế, yêu cái đẹp sâu sắc và trân trọng những giá trị truyền thống của dân tộc.
Hãy để những cánh Lan Hồ Điệp rực rỡ được nâng niu trên nền men rạn cổ kính, biến không gian sống của bạn trở thành một nơi chốn bình yên, sang trọng và đậm chất thơ.
Bình luận